Банкротство физических лиц в Казахстане: итоги и нововведения

Департамент государственных доходов по Мангистауской области информирует, что с 3 марта 2023 года в Республике Казахстан действует Закон «О восстановлении платежеспособности и банкротстве граждан Республики Казахстан», предоставляющий гражданам три процедуры для урегулирования долговых обязательств: внесудебное банкротство, судебное банкротство и восстановление платежеспособности.

Статистика применения процедур по стране

Признаны банкротами: через органы государственных доходов — 28,4 тыс. граждан; по решению суда — 196 граждан.

Общая сумма обязательств — 147,1 млрд тенге.

Процедуру восстановления платежеспособности применили 103 гражданина на сумму 9,5 млрд тенге, из них по 8 утверждены планы восстановления.

С момента введения Закона наблюдается рост информированности населения: в 2024 году подано 83 057 заявлений, за 5 месяцев 2025 года — 77 106.

Ключевые изменения в законодательстве

С 20 августа 2024 года вступили в силу поправки, направленные на упрощение процедур:

Процедура восстановления платежеспособности стала доступна при отсутствии просрочки и имущества, но при наличии стабильного дохода.

Внесудебное банкротство теперь применяется по обязательствам перед всеми организациями, имеющими права требования по договорам займа, включая микрофинансовые и коллекторские организации.

Упрощен порядок подачи заявления: исключена необходимость указывать сведения о кредиторе и сумме долга, а также прилагать документы.

Уточнен порядок исчисления срока отсутствия погашения: платежи менее 1 МРП не считаются погашением, срок исчисляется с даты последнего платежа.

Предстоящие изменения

В Парламенте рассматриваются поправки, предусматривающие:

-  исключение требования о проведении урегулирования долга по договорам займа, заключенным до 1 января 2025 года;

- право должника прекратить процедуру внесудебного банкротства без указания причин;

- прекращение всех обязательств банкрота перед финансовыми организациями, включая не отраженные в базе кредитных бюро, после завершения процедуры внесудебного банкротства.

Ожидается, что данные поправки будут реализованы до конца текущего года.

Қазақстандағы жеке тұлғалардың банкроттығы: қорытындылары мен жаңалықтары

Маңғыстау облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаменті 2023 жылғы 3 наурыздан бастап Қазақстан Республикасында «Қазақстан Республикасы азаматтарының төлем қабілеттілігін қалпына келтіру және банкроттығы туралы» Заңы қолданылып жүргенін хабарлайды, ол азаматтарға борыштық міндеттемелерді реттеу үшін үш рәсімді ұсынады: соттан тыс банкроттық, сот арқылы банкроттық және төлем қабілеттілігін қалпына келтіру.

Ел бойынша рәсімдерді қолдану статистикасы

Банкрот деп танылды: Мемлекеттік кірістер органдары арқылы – 28,4 мың азамат; сот шешімі бойынша — 196 азамат.

Міндеттемелердің жалпы сомасы – 147,1 млрд теңге.

Төлем қабілеттілігін қалпына келтіру рәсімін 9,5 млрд теңге сомасына 103 азамат қолданды, оның 8-і бойынша қалпына келтіру жоспарлары бекітілді.

Заң енгізілген сәттен бастап халықтың хабардарлығының өсуі байқалады: 2024 жылы 83 057 өтініш, 2025 жылдың 5 айында – 77 106 өтініш берілді.

Заңнамадағы негізгі өзгерістер

2024 жылдың 20 тамызынан бастап рәсімдерді жеңілдетуге бағытталған түзетулер күшіне енді:

Төлем қабілеттілігін қалпына келтіру рәсімі мерзімі өткен және мүлік болмаған кезде, бірақ тұрақты табыс болған кезде қол жетімді болды.

Соттан тыс банкроттық енді микроқаржы және коллекторлық ұйымдарды қоса алғанда, қарыз шарттары бойынша талап ету құқығы бар барлық ұйымдар алдындағы міндеттемелер бойынша қолданылады.

Өтініш беру тәртібі жеңілдетілді: кредитор мен қарыз сомасы туралы мәліметтерді көрсету, сондай-ақ құжаттарды қоса беру қажеттілігі алынып тасталды.

Өтеудің болмау мерзімін есептеу тәртібі нақтыланды: 1 АЕК-тен кем төлемдер өтеу болып есептелмейді, мерзім соңғы төлем күнінен бастап есептеледі.

Алдағы өзгерістер

Парламентте:

- 2025 жылғы 1 қаңтарға дейін жасалған қарыз шарттары бойынша борышты реттеуді жүргізу туралы талапты алып тастауды;

- борышкердің себебін көрсетпей соттан тыс банкроттық рәсімін тоқтату құқығын;

- соттан тыс банкроттық рәсімі аяқталғаннан кейін кредиттік бюролар базасында көрсетілмегендерді қоса алғанда, банкроттың қаржы ұйымдары алдындағы барлық міндеттемелерін тоқтатуын көздейтін түзетулер қаралады.

Аталған түзетулер ағымдағы жылдың соңына дейін іске асырылады деп күтілуде.