Возврат НДС с применением цифрового тенге

Департамент государственных доходов по Мангистауской области информирует, что в настоящее время реализуется пилотный проект «Цифровой НДС». Целью является модернизация и совершенствование оказания государственной услуги – возврата НДС из бюджета с применением цифрового тенге.

Цифровой тенге представляет собой не только новую форму национальной валюты, дополняющую наличные и безналичные средства, но также является инструментом для контроля за финансовыми потоками.

Это стало возможным за счет применения передовых цифровых технологий, в частности – токенизации цифрового тенге, что позволяет программировать деньги и открывает возможности для создания инновационных финансовых сервисов.

Пилотный проект будет проводиться на добровольной основе и на данном этапе предназначен для экспортеров с целью ускоренного возврата НДС (5 участников).

Возврат НДС – одна из самых актуальных проблем, волнующих участников внешнеэкономической деятельности.

При экспорте товаров начисление и уплата НДС не происходит, при этом, экспортер имеет право получить возмещение тех сумм налога, которые им уплачены при приобретении товаров, сырья у продавца или производителя.

А что предлагается в рамках Цифрового НДС и что для этого нужно сделать?

В рамках Пилотного проекта предлагается возврат НДС производить в течение 15 рабочих дней вместо 55 (более 70%) и 75 рабочих дней без проведения налоговой проверки.

Для этого, участнику необходимо приобрести у Национального Банка через Банки второго уровня цифровой тенге с маркированным НДС (запрограммированным), который может быть использован исключительно по целевому назначению – для расчетов с поставщиками по электронным счет-фактурам и с бюджетом по уплате НДС.

Цифровой тенге, в их маркированной части, не может быть использован для других целей или обналичен.

Только после их поступления на казначейский счет в виде НДС, Комитет казначейства размаркировывает их через Национальный банк и зачисляет в бюджет.

В свою очередь, вся информация по транзакциям с цифровым тенге, а также сведения о движении НДС по поставщикам и поступлениям в бюджет будет передаваться Национальным банком в органы государственных доходов.

Такой механизм позволит органам государственных доходов обладать достаточной информацией для возврата НДС в кратчайшие сроки без проведения налоговой проверки.

Какие преимущества это дает экспортерам?

Во-первых, оперативный возврат НДС позволит экспортерам увеличить скорость оборачиваемости финансовых средств, что в свою очередь положительно повлияет на стабильность бизнеса, производства и возможности его расширения.

Во-вторых, определенность сроков и полноты возврата НДС обеспечит возможность точного планирования бизнес-процессов, расчётов с контрагентами, исполнения кредитных обязательств и других расходов, что также является важным компонентом в предпринимательской деятельности. 

В-третьих, налоговая проверка сама по себе всегда стресс и сопровождается огромным количеством дополнительной работы по подготовке и представлению документов, что определенно создает дискомфорт для предпринимателя.

При удачном проведении Пилота совместно с Национальным банком, данный механизм можно успешно реализовать и по другим важным направлениям.

В целом, видно масса преимуществ и удобств для добросовестных предпринимателей – не только быстрый возврат НДС, но и минимизация прямого контакта с налоговым органом – это касается мер налогового контроля – проверок, камерального контроля и других мер налоговых органов. Контрольные меры сократятся более чем на 50% или в два раза.

В свою очередь, это существенно повлияет на снижение коррупционных элементов по 2 основным причинам:

- минимизируется прямой контакт предпринимателей с работниками налоговых органов;

-  как Вы знаете, фирмы-однодневки за определенные проценты продают мнимые счет-фактуры для обналичивания денежных средств компаниям, которые хотят минимизировать свои налоги, уклониться от их уплаты за счет увеличения расходной части, зачета по НДС. В данном случае, поскольку в цифровом тенге НДС будет маркированным, запрограммирован — это станет невозможным.

Также это даст мультипликативный эффект в виде повышения инвестиционной привлекательности и экспортного потенциала страны.

Предложенный механизм соответствует обозначенным подходам Главой государства по цифровизации налогового контроля и решает поставленные макроэкономические задачи.

Цифрлық теңгені қолдана отырып, ҚҚС қайтару

Маңғыстау облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаменті жаңа «Санды қосылған құн салығы» пилоттық жобасы іске асырылып жатқанын хабарлайды. Жобаның негізгі мақсаты – қосылған құн салығын қайтару бойынша мемлекеттік қызметті жаңғырту және дамыту болып табылады. Ол үшін санды теңгені қолдану көзделген.

Осыған дейін валютаның 2 түрі – қағаз ақша және банктегі қолма-қол ақшасыз түрі болса, санды теңге – ұлттық валютаның жаңа, үшінші түрі. Оның басқалардан негізгі айырмашылығы – есеп айырысу функциясымен қатар қаржылық қозғалыстарды бақылау құралы болып табылады.

Бұл алдыңғы қатарлы сандық технологияларды қолдану арқылы жүзеге асырылады. Сандық теңгені токендеу технологиясы ақшаны бағдарламауға және инновациялық қаржылық қызметтерді ендіруге мүмкіндік береді.

Пилоттық жоба ерікті негізде жүргізілетін болады және осы кезеңде қосылған құн салығын жедел қайтару мақсатында экспорттаушыларға бағытталған (5 қатысушы).

Қосылған құн салығын қайтару – сыртқы экономикалық қызметке қатысушыларды толғандыратын ең өзекті мәселелердің бірі.

Тауарларды экспорттау кезінде қосылған құн салығын есептеу және төлеу жүргізілмейді, бұл ретте экспорттаушы сатушыдан немесе өндірушіден тауарларды, шикізатты сатып алу кезінде төленген салық сомаларын өтеуге құқылы.

Санды қосылған құн салығын шеңберінде не ұсынылады және ол үшін не істеу керек?

Пилоттық жоба шеңберінде 55 (экспорт 70% - дан астам болғанда) және 75 жұмыс күнінің орнына 15 жұмыс күні ішінде салықтық тексеру жүргізбестен қосылған құн салығын қайтару ұсынылады.

Ол үшін қатысушыға қосылған құн салығы деп таңбаланған (бағдарламаланған) цифрлық теңгені Ұлттық банктен Екінші деңгейдегі банктер арқылы сатып алу қажет, ол тек электрондық шот–фактуралар бойынша жеткізушілермен және бюджетпен қосылған құн салығын төлеу бойынша есеп айырысу мақсатында ғана пайдаланылуы мүмкін.

Цифрлық теңгені олардың таңбаланған бөлігінде басқа мақсаттар үшін пайдалануға немесе қолма-қол ақшаға айналдыруға болмайды.

Олар қосылған құн салығын түрінде қазынашылық шотқа түскеннен кейін ғана Қазынашылық комитеті оларды Ұлттық банк арқылы таңбаны шешеді және бюджетке есептейді.

Өз кезегінде, цифрлық теңгемен жасалған транзакциялар бойынша барлық ақпаратты, сондай-ақ өнім берушілер мен бюджетке түсетін түсімдер бойынша қосылған құн салығының қозғалысы туралы мәліметтерді Ұлттық Банк Мемлекеттік кірістер органдарына беретін болады.

Мұндай тетік мемлекеттік кіріс органдарына салықтық тексеру жүргізбестен қысқа мерзімде қосылған құн салығын қайтару үшін жеткілікті ақпаратқа ие болуға мүмкіндік береді.

Бұл экспорттаушыларға қандай артықшылықтар береді?

Біріншіден, қосылған құн салығын жедел қайтару экспорттаушыларға қаржы айналымының жылдамдығын арттыруға мүмкіндік береді, бұл өз кезегінде бизнестің, өндірістің тұрақтылығына және оны кеңейту мүмкіндіктеріне оң әсер етеді.

Екіншіден, қосылған құн салығын қайтарудың мерзімдері мен толықтығының айқындылығы бизнес-процестерді дәл жоспарлау, контрагенттермен есеп айырысу, кредиттік міндеттемелерді орындау және басқа да шығыстарды қамтамасыз етеді, бұл да кәсіпкерлік қызметтің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады.

Үшіншіден, салықтық тексерудің азаюы кәсіпкерлерге оң әсерін береді, салықтық тексерудің өзі әрдайым күйзеліске әкеледі, құжаттарды дайындау және ұсыну бойынша көптеген қосымша жұмыстармен бірге жүреді, бұл кәсіпкерге ыңғайсыздық тудырады.

Пилотты Ұлттық банкпен бірлесіп сәтті өткізген жағдайда, бұл тетікті басқа да маңызды бағыттар бойынша табысты іске асыруға болады. 

Жалпы, біз адал кәсіпкерлер үшін көптеген артықшылықтар мен ыңғайлылықтарды көреміз – қосылған құн салығын тез қайтару ғана емес, сонымен қатар салық органымен тікелей байланысты азайту, бұл салықтық бақылау шараларына, яғни тексерулерге, камералдық бақылауға және салық органдарының басқа шараларына, қатысты. Бақылау шаралары 50%-дан астам немесе екі есе қысқарады.

Өз кезегінде, бұл 2 негізгі себеп бойынша сыбайлас жемқорлық элементтерінің төмендеуіне айтарлықтай әсер ететінін атап өткен жөн:

- Кәсіпкерлердің салық органдарының қызметкерлерімен тікелей байланысы барынша азайтылады;

- Өздеріңіз білетіндей, белгілі бір пайыздық фирмалар салықтарын азайтқысы келетін компанияларға қолма-қол ақшаны қолма-қол ақшаға айналдыру үшін ойдан шығарылған шот-фактураларды сатады, шығын бөлігін ұлғайту, ҚҚС бойынша есеп айырысу арқылы оларды төлеуден жалтарады.

Сондай-ақ, бұл елдің инвестициялық тартымдылығы мен экспорттық әлеуетін арттыру түрінде мультипликативті әсер береді.

Ұсынылған тетік Мемлекет басшысының белгілеген салықтық бақылауды цифрландыру тәсілдеріне сәйкес келеді және қойылған макроэкономикалық міндеттерді шешеді.