Намного выгоднее добросовестно исполнять налоговые обязательства

Управление разъяснительной работы и Контакт-центр Департамента государственных доходов по Мангистауской области информирует, что по поручению Главы государства разработан новый Налоговый кодекс, в котором основной акцент сделан на вопросах внедрения сервисной модели налогового администрирования. Налогоплательщику будет оказана фискальная помощь – начиная от момента регистрации до снятия с учета. 

Налоговая отчетность сократится на 30%, минимум 20% льгот будут отменены. Осуществлена полная цифровизация бизнес-процессов налогового администрирования. Для новых проектов в обрабатывающей промышленности будут предоставлены льготы на 3 года.

Наряду с этим для снижения теневой экономики и уровня коррупции, обеспечения справедливого налогообложения и совершенствования социальной политики в Казахстане поэтапно вводится всеобщее декларирование. Все граждане республики должны платить налоги соразмерно своим доходам, а государство в свою очередь будет видеть реальные доходы населения и сможет лучше выстроить социальную политику. 

Так, с 1 января 2021 года декларирование коснулось государственных служащих, лиц, приравненных к ним и их супруг. С 1 января 2023 года декларации начали предоставлять работники госучреждений и квазигоссектора (и супруги). С 1 января 2024 года введено декларирование для руководителей и учредителей (участников) юридических лиц, а также индивидуальных предпринимателей и их супругов.

В 2025 году пройдет завершающий этап, в рамках которого входную декларацию об активах и обязательствах предоставит оставшаяся часть граждан– наемные работники частных структур, пенсионеры, студенты, безработные. 

При сложностях с заполнением декларации граждане могут обратиться в колл-центр 1414 или в управление государственных доходов по месту жительства. Также имеются пошаговые видеоинструкции в социальных сетях. Если допущены ошибки или неточности, то граждане могут самостоятельно их устранить путем подачи дополнительной декларации в пределах срока исковой давности, предусмотренного Налоговым кодексом.

Вводимое новшество 2024 года – проверка мобильных переводов, которая нацелена на вывод из тени незаконной предпринимательской деятельности. Некоторые предприниматели получают оплату за товары или услуги посредством мобильных переводов. При этом не используются контрольно-кассовые машины, POS-терминалы и QR-коды. Соответственно, не выдаются чеки и ущемляются права потребителей. 

Все переводы граждан контролю не подлежат и массовых проверок не будет. Для этого разработаны критерии для определения предпринимательской деятельности. Под критерии проверки подпадут только лица, которые получили мобильные переводы от 100 и более разных лиц ежемесячно, в течение трех месяцев подряд. Все проверки назначаются на основании системы управления рисками. Она акцентирует внимание точечно и только на высокорисковых налогоплательщиках, добросовестный бизнес не попадает в орбиту проверок. 

В стране сейчас намного выгоднее добросовестно исполнять налоговые обязательства. На законодательном уровне созданы условия для льготного налогообложения микро и малого бизнеса. В частности, ставки налога для них составляют от 1% до 4% в зависимости от вида деятельности. Выбрать режим налогообложения можно через мобильное приложение «e-Salyk Business», где автоматически производится исчисление и уплата налогов, а также социальных платежей. 

Большим шагом в создании законодательных условий для стимулирования к выводу бизнеса из тени стало введение розничного налога в новом формате (доход в год - 2,2 млрд тенге, количество наемных работников до 200 чел.). Перечень видов деятельности расширен со 190 до 364 видов, связанных с розничной торговлей и преимущественно оказанием услуг населению. Особенностью данного режима является то, что налогоплательщики, применяющие розничный налог не являются плательщиками НДС.

Добросовестные предприниматели, которые соблюдают все требования законодательства, в том числе работают только по безналичному расчету, уже сейчас исключаются из сферы налогового контроля на основании СУР.

В рамках нового Налогового кодекса с внедрением сервис-ориентированного администрирования таким компаниям будет предоставлены дополнительные стимулирующие меры. Среди них упрощение получения отсрочки по платежам, ускоренный возврат НДС и иные меры.

Для снижения издержек бизнеса прорабатываются вопросы:

- снижения стоимости эквайринга за обслуживание POS-терминала и QR- платежей;

- доработки платежных систем БВУ, в части возможности онлайн открытия счетов по осуществлению предпринимательской деятельности;

- совершенствования платежных систем БВУ для возможности формирования кассового (фискального) чека в мобильном банковском приложении и последующего включения в список операторов фискальных данных;

- увеличения кэшбека или иных мотивационных инструментов для покупателей по платежам, произведенным безналичным путем (QR-платежи, банковской картой и т.д.).

Согласно действующему законодательству предусмотрены различные способы оплаты – банковской картой, QR-платежом или наличными деньгами (ст. 25 Закона «О платежах и платежных системах»). Отказ в принятии безналичных платежей является неправомерным и нарушает права потребителей, за это предусмотрена административная ответственность. Все денежные расчеты, в том числе за наличные, должны производиться с применением контрольно-кассовых машин. 

Проверка мобильных переводов не затронет сборы средств на лечение, которые не подлежат налогообложению, так как они не являются доходом от предпринимательской деятельности. Помимо этого, на сегодня в органах госдоходов зарегистрированы блогеры, которые по итогам года уплатили налоги. Данные граждане получают доходы, соответственно это отражается в их декларациях. Напомним, с 2023 года действует Закон «Об онлайн-платформах и онлайн-рекламе», согласно которому реклама, размещаемая в социальных сетях, подлежит маркировке (эти сведения передаются в органы госдоходов).

Частным извозчикам и курьерам необходимо зарегистрироваться в качестве индивидуального предпринимателя. Сделать это можно через мобильные приложения «e-Salyq Business», «Egov Mobile» и приложения некоторых банков второго уровня. Для них ставка налога составляет 1% от дохода. 

Многие налогоплательщики, в том числе и таксисты уже сейчас пользуются мобильным приложением «e-Salyq Business».  Для приема безналичных платежей можно в режиме онлайн открыть предпринимательский банковский счет, куда будет поступать оплата за оказанные услуги. Для этого нужен лишь смартфон, носить с собой контрольно-кассовые аппараты и POS-терминалы нет необходимости. 

В рамках нового Налогового кодекса запланировано внедрение нового налогового режима «Платформенная занятость», которая предполагает предоставление возможности частным извозчикам исполнять налоговые обязательства без регистрации ИП. С 2025 года уплата налогов будет возложена на операторов платформ, которые будут выполнять роль налоговых агентов для извозчиков, работающих с ними. 

В сельской местности при отсутствии интернета разрешается использовать контрольно-кассовые машины без функций фиксации и передачи фискальных данных (автономные ККМ).

По всем вводимым новшествам, в том числе всеобщему декларированию и мобильным переводам в Области продолжается широкая разъяснительная работа с населением. 

Салық міндеттемелерін адал орындау әлдеқайда тиімді

Маңғыстау облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінің Түсіндіру жұмысы басқармасы және байланыс орталығы,Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша салықтық әкімшілендірудің сервистік моделін енгізу мәселелеріне баса назар аударылған жаңа Салық кодексі әзірленгенін хабарлайды. Салық төлеушіге фискалдық көмек көрсетіледі – тіркеу сәтінен бастап есептен шығаруға дейін.

Салық есептілігі 30% - ға қысқарады, жеңілдіктердің кем дегенде 20% - ы жойылады. Салықтық әкімшілендірудің бизнес-процестерін толық цифрландыру жүзеге асырылды. Өңдеу өнеркәсібіндегі жаңа жобалар үшін 3 жылға жеңілдіктер берілетін болады.

Сонымен қатар, көлеңкелі экономика мен сыбайлас жемқорлық деңгейін төмендету, әділ салық салуды қамтамасыз ету және әлеуметтік саясатты жетілдіру үшін Қазақстанда жалпыға бірдей декларациялау кезең-кезеңімен енгізілуде. Осыған орай, барлық азаматтар өз кірістеріне сәйкес салық төлеуі керек, ал мемлекет өз кезегінде халықтың нақты кірістерін көріп, әлеуметтік саясатты жақсы құра алады.

2021 жылғы 1 қаңтардан бастап декларация мемлекеттік қызметшілерге, оларға теңестірілген адамдарға және олардың жұбайына қатысты болды. 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап декларацияларды мемлекеттік мекемелер мен квазимемлекеттік сектордың (және ерлі-зайыптылардың) қызметкерлері бере бастады. 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап заңды тұлғалардың басшылары мен құрылтайшылары (қатысушылары), сондай-ақ жеке кәсіпкерлер мен олардың жұбайлары үшін декларациялау енгізілді.

2025 жылы соңғы кезең өтеді, оның шеңберінде активтер мен міндеттемелер туралы кіріс декларациясын азаматтардың қалған бөлігі – жеке құрылымдардың жалдамалы қызметкерлері, зейнеткерлер, студенттер, жұмыссыздар ұсынады.

Декларацияны толтыруда қиындықтар туындаған жағдайда азаматтар 1414 колл-орталығына немесе тұрғылықты жері бойынша Мемлекеттік кірістер Басқармасына жүгіне алады. Сондай-ақ, әлеуметтік желілерде қадамдық бейне нұсқаулықтар бар. Егер қателіктер немесе дәлсіздіктер жіберілсе, онда азаматтар оларды Салық кодексінде көзделген талап қою мерзімі шегінде қосымша декларация беру арқылы дербес жоя алады.

2024 жылы енгізілген инновация-заңсыз кәсіпкерлік қызметтің көлеңкесінен шығаруға бағытталған мобильді аударымдарды тексеру. Кейбір кәсіпкерлер тауарлар немесе қызметтер үшін төлемдерді мобильді аударымдар арқылы алады. Бұл ретте бақылау-кассалық машиналар, POS-терминалдар және QR-кодтар пайдаланылмайды. Тиісінше, чектер берілмейді және тұтынушылардың құқықтары бұзылады.

Азаматтардың барлық аударымдары бақылауға жатпайды және жаппай тексерулер болмайды. Ол үшін Қазақстанда кәсіпкерлік қызметті айқындау критерийлері әзірленді. Тексеру критерийлеріне үш ай қатарынан ай сайын 100 және одан да көп түрлі тұлғалардан мобильді аударымдар алған адамдар ғана жатады. Барлық тексерулер тәуекелдерді басқару жүйесі негізінде тағайындалады. Ол тек жоғары тәуекелді салық төлеушілерге ғана назар аударады, Адал бизнес тексеру орбитасына түспейді.

Қазір елде салық міндеттемелерін адал орындау әлдеқайда тиімді. Заңнамалық деңгейде микро және шағын бизнеске жеңілдетілген салық салу жағдайлары жасалған. Атап айтқанда, олар үшін салық ставкалары қызмет түріне байланысты 1% - дан 4% - ға дейін құрайды. Сіз салық режимін "e-Salyk Business" мобильді қосымшасы арқылы таңдай аласыз, онда салықтар, сондай-ақ әлеуметтік төлемдер автоматты түрде есептеледі және төленеді.

Бизнесті көлеңкеден шығаруға ынталандыру үшін заңнамалық жағдайлар жасаудағы үлкен қадам жаңа форматта бөлшек салықты енгізу болды (жылына табыс - 2,2 млрд теңге, жалдамалы қызметкерлер саны 200 адамға дейін). Қызмет түрлерінің тізбесі бөлшек саудамен және негізінен халыққа қызмет көрсетумен байланысты 190-нан 364-ке дейін кеңейтілді. Бұл режимнің ерекшелігі-бөлшек салықты қолданатын салық төлеушілер ҚҚС төлеушілер емес.

Заңнаманың барлық талаптарын сақтайтын, соның ішінде тек қолма-қол ақшасыз есеп айырысу бойынша жұмыс істейтін адал кәсіпкерлер қазірдің өзінде ТБЖ негізінде салықтық бақылау саласынан шығарылады.

Сервиске бағдарланған әкімшілендіруді енгізе отырып, жаңа Салық кодексі шеңберінде мұндай компанияларға қосымша ынталандыру шаралары ұсынылатын болады. Олардың ішінде төлемдер бойынша кейінге қалдыруды алуды жеңілдету, ҚҚС-ты жедел қайтару және өзге де шаралар бар.

Бизнес шығындарын азайту үшін мәселелер пысықталуда:

-POS - терминалға және QR-төлемдерге қызмет көрсету үшін эквайринг құнын төмендету;

- кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру бойынша шоттарды онлайн ашу мүмкіндігі бөлігінде ЕДБ төлем жүйелерін пысықтау;

- мобильді банктік қосымшада кассалық (фискалдық) чекті қалыптастыру және кейіннен фискалдық деректер операторларының тізіміне енгізу мүмкіндігі үшін ЕДБ төлем жүйелерін жетілдіру;

-қолма-қол ақшасыз жүргізілген төлемдер бойынша (QR-төлемдер, банк картасы және т.б.) сатып алушылар үшін кэшбекті немесе өзге де мотивациялық құралдарды ұлғайту.

Қолданыстағы заңнамаға сәйкес төлемнің әртүрлі тәсілдері қарастырылған: банктік карта, QR-төлем немесе қолма-қол ақша ("Төлемдер және төлем жүйелері туралы" Заңның 25-бабы). Қолма-қол ақшасыз төлемдерді қабылдаудан бас тарту заңсыз болып табылады және тұтынушылардың құқықтарын бұзады, бұл үшін әкімшілік жауапкершілік көзделген. Барлық ақшалай есеп айырысулар, соның ішінде қолма-қол ақша, бақылау-касса машиналарын қолдана отырып жүргізілуі керек.

Мобильді аударымдарды тексеру салық салынбайтын емдеу қаражатын жинауға әсер етпейді, өйткені олар кәсіпкерлік қызметтен түсетін табыс емес. Бұдан басқа, бүгінде Мемлекеттік кірістер органдарында блогерлер де тіркелуде, Бұл азаматтар табыс табады,. олардың төлеген салықтары декларацияларында көрсетіледі. Естеріңізге сала кетейік, 2023 жылдан бастап "онлайн-платформалар және онлайн-жарнама туралы" Заң қолданыста, оған сәйкес әлеуметтік желілерде орналастырылатын жарнама таңбалануға жатады (бұл мәліметтер мемлекеттік кіріс органдарына беріледі).

Жеке тасымалдаушылар мен курьерлер жеке кәсіпкер ретінде тіркелуі керек. Мұны "e-Salyq Business", "Egov Mobile" мобильді қосымшалары және кейбір екінші деңгейлі банктердің қосымшалары арқылы жасауға болады. Олар үшін салық ставкасы табыстың 1% құрайды.

Көптеген салық төлеушілер, соның ішінде такси жүргізушілері қазірдің өзінде "e-Salyq Business"мобильді қосымшасын пайдаланады.  Қолма-қол ақшасыз төлемдерді қабылдау үшін онлайн режимінде көрсетілген қызметтер үшін төлем түсетін кәсіпкерлік банктік шот ашуға болады. Ол үшін тек смартфон қажет, бақылау-кассалық аппараттар мен POS-терминалдарды алып жүрудің қажеті жоқ.

Жаңа Салық кодексі шеңберінде "платформалық жұмыспен қамту" жаңа салық режимін енгізуге жоспарланған, ол жеке тасымалдаушыларға ЖК тіркеусіз салық міндеттемелерін орындауға мүмкіндік беруді көздейді. 2025 жылдан бастап салық төлеу олармен жұмыс істейтін тасымалдаушылар үшін салық агенттері рөлін атқаратын платформа операторларына жүктеледі.

Ауылдық жерлерде интернет болмаған кезде фискалдық деректерді тіркеу және беру функциялары жоқ бақылау-кассалық машиналарды (дербес БКМ) пайдалануға рұқсат етіледі.

Барлық енгізілетін инновациялар, оның ішінде жалпыға бірдей декларациялау және мобильді аударымдар бойынша Облыс деңгейінде халықпен кеңінен түсіндіру жұмыстары жалғасуда.