Казахстанцы стали ответственней относится к погашению кредитов – исследование

Согласно анализу финансового поведения населения Казахстана, граждане стали более ответственно подходить к выполнению своих обязательств по кредитам. К таким выводам пришли специалисты МФО «Робокэш.кз» (бренд Займер).

В исследовании МФО «Робокэш.кз» приняли участие женщины и мужчины в возрасте от 18 до 65 лет из крупных городов, областных центров страны и из региональных поселков.

Согласно опросу 73% граждан считают невозврат кредита правонарушением. Примечательно, что ранее их доля составляла менее 60%.  Самыми дисциплинированными заемщиками чаще всего являются женщины и мужчины в возрасте от 26 до 45 лет проживающие в городах.

Аналитики связывают такое улучшение с ростом финансовой грамотности среди населения, а также с увеличением доступности программ реструктуризации долга и более широкой осведомленности граждан о таких возможностях.

Но в то же время, участники исследования разошлись во мнениях в вопросе погашения кредитов. Так, 57% респондентов считают допустимым, если человек не оплачивает кредит из-за внезапных жизненных обстоятельств. В том числе по причине болезни, потери работы, развода или под влиянием экономического кризиса.  Почти 9% опрошенных полагают, что можно отказаться от погашения кредита в случае если финансовая организация предоставила недостоверную информацию или скрыла реальную стоимость кредита, либо в одностороннем порядке увеличила процентную ставку или платежи по кредиту.

Стоит обратить внимание, что 7% граждан уверены, что можно отказаться от обязательств по кредиту в случае, если человек взял на себя слишком большой долг, не рассчитав свои финансовые возможности.  Только 16% участников убеждены, что не существует причин, которые могли оправдать невозврат кредита, а оставшиеся 11% предпочли воздержаться от однозначного ответа на данный вопрос.

«Финансовая ответственность казахстанцев заметно выросла за последние несколько лет. Клиенты финансовых услуг все лучше осознают свои обязательства. Это происходит в том числе и благодаря тому, что кредитные продукты стали не только доступными, но и более прозрачными. То есть, оформляя кредит можно заранее увидеть сумму переплаты и подробно изучить условия, и все это происходит в онлайн формате. Кроме этого, такие результаты исследования говорят и о том, что финансовая образованность населения улучшается, и казахстанцы все больше задумываются о своем благосостоянии, в том числе и за счет своевременного погашения кредитных   обязательств», — комментирует Алмаз Торутаев, генеральный директор  МФО «Робокэш.кз» (бренд Займер).

Добавим, что согласно данным МФО «Робокэш.кз» примерно треть граждан (28%) отмечает, что за последний год их финансовая нагрузка снизилась, 32% наоборот сообщили о росте своих кредитных обязательств, 17% смогли полностью погасить старые обязательства. Все остальные респонденты считают, что их финансовая нагрузка остается на том же уровне, что и год назад.

«Выполнение кредитных обязательств — важный вопрос как для заемщиков, так и для кредиторов. Радует, что растет финансовая дисциплина: люди стали ответственнее подходить к выбору кредитов и оценке своих возможностей. Это во многом результат программ по финансовой грамотности и накопленного опыта заемщиков.

Однако трудности случаются, и важно действовать сразу, не усугубляя ситуацию. Открытый диалог с кредиторами для обсуждения вариантов реструктуризации долга или отсрочки платежей и финансовая дисциплина помогут выйти из сложной ситуации. Ответственное отношение — залог финансового спокойствия и уверенности в завтрашнем дне», - говорит Зарима Атабаева, консультант по управлению личными финансами и управляющий партнер «Школы финансовой грамотности №1».

Қазақстан халқының қаржымен байланысты іс-әрекетін талдауға сәйкес азаматтар кредиттер бойынша өз міндеттемелерін орындауға жауапкершілікпен қарай бастады. Мұндай қорытындыға «Робокэш.кз» МҚҰ (Займер бренді) мамандары келіп отыр.

«Робокэш.кз» МҚҰ зерттеуіне еліміздің ірі қалаларынан, облыс орталықтарынан және өңірлік кенттерден 18 бен 65 жас аралығындағы әйелдер мен ерлер қатысты.

Сауалнамаға сәйкес азаматтардың 73%-ы кредиттерді өтемеу құқық бұзушылық деп санайды. Бір қызығы, бұрын олардың үлесі 60%-дан аз болған. Ең тәртіпті қарыз алушылар - көбінесе қалаларда тұратын 26 мен 45 жас аралығындағы әйелдер мен ер адамдар.

Сарапшылар мұндай жақсаруды халық арасында қаржылық сауаттылықтың өсуімен, сондай-ақ қарызды қайта құрылымдау бағдарламаларының қолжетімділігімен және азаматтардың осындай мүмкіндіктер туралы көбірек хабардар болуымен байланыстырады.

Дегенмен, зерттеуге қатысушылардың кредиттерді өтеу мәселесінде ойлары екі тарапқа бөлінді. Сонымен, респонденттердің 57%-ы, егер адам кенеттен болған өмірлік жағдаяттарға байланысты кредитті төлей алмаған жағдайларда артықшылыққа жол беріледі деп есептейді. Оның ішінде ауру, жұмысынан айырылу, ажырасу немесе экономикалық дағдарыстың әсерінен болса. Сауалнамаға қатысқандардың шамамен 9%-ы қаржы ұйымы дұрыс ақпарат бермеген немесе кредиттің нақты құнын жасырған, немесе пайыздық мөлшерлемені немесе кредит төлемдерін біржақты көтерген жағдайда кредитті өтеуден бас тартуға болады деп санайды.

Айта кету керек, азаматтардың 7%-ы, егер адам өзінің қаржылық мүмкіндіктерін ескермей тым көп қарыз алған болса, кредит бойынша міндеттемелерден бас тартуға болатынына сенімді. Қатысушылардың тек 16%-ы кредиттің қайтарылмауын ақтайтын себептер жоқ екеніне сенімді, ал қалған 11%-ы бұл сұраққа нақты жауап беруден бас тартуды жөн көрді.

 «Соңғы бірнеше жылда қазақстандықтардың қаржылық жауапкершілігі айтарлықтай өсті. Қаржылық қызметтердің клиенттері өз міндеттемелерін жақсы біледі. Бұл, сонымен қатар, кредиттік өнімдердің қолжетімді болуымен ғана емес, сонымен бірге ашық болуымен де байланысты. Яғни, кредитті ресімдеу кезінде сіз артық төлем сомасын алдын ала көріп, шарттарды егжей-тегжейлі зерттей аласыз, мұның бәрі онлайн форматта болады. Бұдан басқа зерттеудің мұндай нәтижелері халықтың қаржылық білімі жақсарып келе жатқанын және қазақстандықтар өздерінің әл-ауқаты туралы, оның ішінде кредиттік міндеттемелерді уақтылы өтеу есебінен көбірек ойлана бастағанын көрсетеді», - деп түсіндірді «Робокэш.кз» МҚҰ (Займер бренді) бас директоры Алмаз Торутаев.

Сонымен бірге «Робокэш.кз» МҚҰ мәліметтеріне сәйкес азаматтардың шамамен үштен бірі (28%) өткен жылы олардың қаржылық жүктемесі төмендегенін, керісінше 32%-ы кредиттік міндеттемелерінің өскенін, 17%-ы ескі міндеттемелерін толық өтей алғанын атап өтті. Қалған барлық респонденттер өздерінің қаржылық жүктемелері бір жыл бұрынғы деңгейде қалды деп санайды.

«Кредиттік міндеттемелерді орындау — қарыз алушылар үшін де, кредит берушілер үшін де маңызды мәселе. Қаржылық тәртіптің өсіп келе жатқаны қуантады: адамдар кредит таңдауға және өз мүмкіндіктерін бағалауға жауапкершілікпен қарай бастады. Бұл көбінесе қаржылық сауаттылық бағдарламаларының және қарыз алушылардың жинақталған тәжірибесінің нәтижесі.

Әрине, қиындықтар болады, дегенмен жағдайды ушықтырмай бірден әрекет еткен маңызды. Қарызды қайта құрылымдау немесе төлемдерді кейінге қалдыру нұсқаларын талқылау үшін кредит берушілермен ашық диалог пен қаржылық тәртіп қиын жағдайдан шығуға көмектеседі. Жауапкершілік — қаржылық тыныштық пен болашаққа деген сенімділіктің кепілі», - дейді жеке қаржыны басқару жөніндегі кеңесші және «№1 Қаржылық сауаттылық мектебінің» басқарушы серіктесі Зарима Атабаева.