Новый порядок оформления страховки защитит личные данные казахстанцев

До недавнего времени оформить страховку было легко не только на себя, но и на членов семьи: одному из родных достаточно было пройти идентификацию, а после оформить полис на всех остальных. Теперь же страховщики будут запрашивать разрешение на обработку персональных данных у каждого, на кого оформляется страховой полис. Для чего это нужно и в чем польза этого дополнительного пункта при оформлении страховой услуги рассказал председатель правления АО «СК «Freedom Insurance» Азамат Керимбаев.

«В последнее время клиенты страховых компаний начали жаловаться на то, что процесс заключения договоров в некоторых случаях усложнился. Часть клиентов пишет, что процесс стал сложнее. Просто теперь страховой сектор начинает соответствовать всем требованиям приказа Министра цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности РК от 12 июня 2023 года «Об утверждении Правил осуществления собственником и (или) оператором, а также третьим лицом мер по защите персональных данных», который относится к  Закону РК «О персональных данных и их защите», - объяснил страховщик. 

Ни у кого не вызывает вопросов, что, например, при открытии счета в банке надо лично пройти биометрию. «Страхование же никогда так не работало. В нем обычно происходило так: вам отправили SMS, вы подписали бланк, оплатили сумму, и страховая компания выписывает вам полис на бланках строгой отчётности. В 2019 году стало доступным страхование по SMS через сайт страховщика: вводите на сайт номер телефона, куда приходит SMS с кодом OTP (onetimepassword). Вводите этот код на сайт и далее уже страхуете себя, при желании добавляя в страховой полис родственников. Затем страховая компания, обрабатывая персональные данные всех этих физических лиц через единую страховую базу данных, заключает договоры страхования. Грубо говоря, персональные данные ваших родных обрабатывались без их согласия. Это несоответствие надо было устранять, поэтому Министерство разработало данный приказ, относящийся к закону РК о защите персональных данных», - рассказал он.

Теперь все будет как у банков. Любой участник страхового рынка, который собирается обрабатывать чьи-то персональные данные, должен иметь на это их согласие. Получить его можно тремя способами: попросить человека подписать документ о получении согласия в отделении компании, где менеджер сверит его внешность с фото на удостоверении. Благодаря цифровизации теперь этот процесс происходит онлайн. «В соответствии с выполнением закона Freedom Insurance включила в процессы заключения договоров страхования и в процессы урегулирования убытков элементы подтверждения получения/обработки персональных данных через биометрию. Поэтому в этом непростом порядке действий появилось ещё одно звено. Да, оно непривычно и на этапе внедрения вызывает вопросы и недопонимание у клиентов, но думаю, что весь страховой рынок в течение года придёт к этому алгоритму», - уверен специалист. 

Новый этап придаст процессу получения страховых услуг онлайн дополнительную защиту, считает он. Теперь каждому из получателей полиса через сервис 1414 будет приходить SMS для получения разрешения на обработку персональных данных. Если вдруг застрахованного нет в этой базе, то страховая компания не сможет отправить ему SMS и получить согласие. Из-за этого возникает ошибка, и клиент, который пытается включить еще одного человека в полис, думает, что система не работает. Даже если клиенту приходит SMS, страховая компания не сможет заключить договор страхования, пока каждый из этих застрахованных не откроет сообщение и через него не даст свое согласие. «Это дополнительный подготовительный шаг, но без него на данном этапе не обойтись. Нужно время, пока все участники страхового рынка, в том числе клиенты, дадут всем страховым компаниям согласие, чтобы услуги можно было получать без задержек. Согласие отображается в Государственном кредитном бюро через ЕСБД и действует по умолчанию до 2092 года», - уточнил страховщик.  

Это важно при оформлении любой страховой услуги, особенно страховой выплаты после ДТП. «Если наш клиент оказался виновным в ДТП, то для отправки страховой выплаты пострадавшему мы должны получить у нашего клиента согласие на обработку персональных данных сейчас, в момент обращения, так как год назад этого не требовалось. Часто бывает, что у пострадавших нет данных виновника, поэтому процесс получения выплаты тормозится, а клиенты считают, что мы затягиваем выплаты и т.д. Причина – в дополнительной ступени технологического процесса. Без предоставления согласия на обработку персональных данных страховая услуга, такая же, как и любая другая финансовая услуга, не может быть оказана», - пояснил он. 

Спикер уверен, что нововведение в итоге улучшит защиту личной информации клиента. Заявителем получения услуги будет прямой ее получатель, а не посредник, страховой агент или автоюрист. “Иногда клиент покупает страховку не самостоятельно, а через страхового агента. Агент при оформлении полиса указывает свой личный телефон, а ИИН, госномер и данные автомобиля - клиента. Клиент получает полис, а на сайте страховой компании автоматически создается личный кабинет, привязанный к номеру телефона агента. Имея доступ к личному кабинету клиента «предприимчивые» страховые агенты расторгают договор страхования, указав свои реквизиты банка. В случае расторжения договора страхования разница в страховой премии поступает не прямому получателю и плательщику премии, а агенту. Помимо риска мошенничества, клиент может остаться без страховой защиты. Минимум – его остановит дорожная полиция и оштрафует на 17 МРП. Максимум – если попадет в ДТП, то останется без страхового покрытия и будет покрывать ущерб из своего кармана. А биометрия помогает избавиться от такого риска. Когда наш клиент через личный кабинет пытается получить любую услугу, мы всегда требуем подтвердить личность страхователя через биометрию”, - отметил он. 

Помимо прочего, нововведение сделает более прозрачными все процессы при получении страховых услуг. “Участие посредников между истинным клиентом и финансовым институтом будет сведено к нулю, так как в них больше не будет смысла. Персональные данные хранятся и сравниваются с государственными базами данных, номер телефона сравнивается с базой мобильных граждан и т.д. И когда договор расторгается или его срок заканчивается, то мы взаимодействуем с реальным клиентом, а не с посредником, у которого оказался личный телефон клиента. В целом, внедрение этого шага себя оправдает, просто нужно дать клиентам время для осознания, что страхование – такая же финансовая услуга, как и в банковском секторе”, - подытожил страховщик. 

Сақтандыруды рәсімдеудің жаңа тәртібі қазақстандықтардың жеке деректерін қорғайды

Осы уақытқа дейін сақтандыруды өзіңіз үшін ғана емес, сонымен бірге отбасы мүшелері үшін де алу оңай болды: туыстарының бірі тек сәйкестендіруден өтіп, содан кейін басқаларға полис беруі керек еді. Енді сақтандырушылар сақтандыру полисі берілген әрбір адамнан жеке деректерді өңдеуге рұқсат сұрайтын болады. Бұл не үшін қажет және сақтандыру қызметіне жүгінген кезде бұл қосымша тармақтың қандай пайдасы бар, бұл туралы «Freedom Insurance» СК АҚ басқарма төрағасы Азамат Керімбаев таратып айтып берді.

«Соңғы уақытта сақтандыру компанияларының клиенттері кейбір жағдайларда келісімшарт жасау үдерісінің күрделеніп кеткеніне шағымдана бастады. Кейбір клиенттер жалпы бұл процестің өзі күрделене түскенін жазады. Тек қазір сақтандыру секторы «Дербес деректер және оларды қорғау туралы» ҚР Заңына қатысты ҚР Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2023 жылғы 12 маусымдағы «Сақтандыру саласындағы дербес деректерді қорғау шаралары бойынша меншік иесіне және (немесе) операторға, сондай-ақ үшінші тұлғаларға көрсетілетін мемлекеттік қызметтер регламенттерін бекіту туралы» бұйрығының барлық талаптарын орындауға кірісті», - деп түсіндірді сақтандырушы.  

Мысалы, банктік шот ашқанда сіздің жеке биометриядан өту керектігіңіз ешкімді мазаламайды. «Сақтандыру ешқашан мұндай жұмыс істемеген. Әдетте олар сізге SMS жібереді, сіз пішінге қол қойдыңыз, соманы төледіңіз, ал сақтандыру компаниясы сізге қатаң есеп беру формаларына полис береді. 2019 жылы SMS арқылы сақтандыру сақтандырушының сайты арқылы қолжетімді болды: сайтқа телефон нөмірін енгізіңіз, онда сізге OTP (one time password) коды бар SMS келеді. Сайтқа осы кодты енгізіңіз, содан кейін өзіңізді сақтандырыңыз, қажет болса, сақтандыру полисіне туыстарыңызды қосыңыз. Содан кейін сақтандыру компаниясы барлық осы тұлғалардың жеке деректерін бірыңғай сақтандыру базасы арқылы өңдей отырып, сақтандыру шарттарын жасайды. Бір сөзбен айтқанда, сіздің туыстарыңыздың жеке деректері олардың келісімінсіз өңделген. Бұл сәйкессіздікті жою қажет болды, сондықтан Министрлік бұл бұйрықты Қазақстан Республикасының жеке деректерді қорғау туралы заңына байланысты әзірледі», - деді ол.

Енді бәрі банктердегідей болады. Біреудің жеке деректерін өңдеуге ниет білдірген сақтандыру нарығының кез келген қатысушысы бұған келісімі болуы керек. Сіз оны үш жолмен ала аласыз: адамнан компания филиалында келісім алу туралы құжатқа қол қоюын сұраңыз, онда менеджер оның сыртқы түрін жеке куәліктегі фотосуретпен салыстырады. Цифрландырудың арқасында бұл процесс енді онлайн режимде жүзеге асады. «Заңның орындалуына сәйкес «Freedom Insurance» сақтандыру шарттарын жасасу процестеріне және шағымдарды реттеу процестеріне биометрика арқылы жеке деректерді алуды/өңдеуді растау элементтерін енгізді. Сондықтан осы күрделі әрекеттер тәртібінде тағы бір сілтеме пайда болды. Иә, бұл әдеттен тыс және іске асыру кезеңінде бұл клиенттер арасында сұрақтар мен түсінбеушіліктерді тудырады, бірақ бір жылдың ішінде бүкіл сақтандыру нарығы осы алгоритмге келеді деп ойлаймын», - деп сенімділігін білдірді.

Жаңа кезең сақтандыру қызметтерін онлайн алу процесіне қосымша қорғаныс береді, деп есептейді ол. Енді полисті алушылардың әрқайсысы жеке деректерді өңдеуге рұқсат алу үшін 1414 қызметі арқылы SMS алады. Егер кенеттен сақтанушы бұл дерекқорда болмаса, онда сақтандыру компаниясы оған SMS жіберіп, келісім ала алмайды. Осыған байланысты қателік орын алып, полисқа басқа адамды қосуға тырысқан клиент жүйе жұмыс істемейді деп ойлайды. Клиент SMS-хабарлама алса да, сақтандыру компаниясы осы сақтандырылған адамдардың әрқайсысы хабарламаны ашып, ол арқылы келісімін бермейінше сақтандыру шартын жасай алмайды. «Бұл қосымша дайындық кезеңі, бірақ біз бұл кезеңсіз ілгерілей алмаймыз. Сақтандыру нарығының барлық қатысушылары, соның ішінде клиенттер қызметтерді кідіріссіз алу үшін барлық сақтандыру компанияларына келісім бергенше уақыт қажет. Келісім ЕСБД арқылы Мемлекеттік несие бюросында көрсетіледі және 2092 жылға дейін жарамды», - деп нақтылады сақтандырушы.

Бұл кез келген сақтандыру қызметіне, әсіресе жол-көлік оқиғасынан кейінгі сақтандыру төлеміне жүгінген кезде маңызды. «Егер біздің клиент жазатайым оқиғаға кінәлі болса, онда жәбірленушіге сақтандыру төлемін жіберу үшін клиенттен жеке деректерді өңдеуге өтініш берген кезде келісімін алуымыз керек, өйткені бұл бұрын талап етілмеді. Көбінесе жәбірленушілерде кінәлі туралы ақпарат жоқ, сондықтан төлемді алу процесі баяулайды, ал клиенттер төлемдерді кешіктіріп жатырмыз деп есептейді және т.б. Оның себебі - технологиялық процестің қосымша кезеңі. Жеке деректерді өңдеуге келісімсіз кез келген басқа қаржылық қызметтер сияқты сақтандыру қызметін көрсету мүмкін емес», - деп түсіндірді ол.

Спикер жаңашылдық клиенттің жеке ақпаратын қорғауды жақсартатынына сенімді. Қызметке өтініш беруші делдал, сақтандыру агенті немесе автозаңгер емес, оның тікелей алушысы болады. «Кейде клиент сақтандыруды өз бетінше емес, сақтандыру агенті арқылы сатып алады. Полицияға өтініш берген кезде агент өзінің жеке телефон нөмірін және клиенттің ЖСН, мемлекеттік нөмірі және көлік құралының мәліметтерін көрсетеді. Клиент полисті алады және сақтандыру компаниясының сайтында агенттің телефон нөміріне байланыстырылған жеке шот автоматты түрде жасалады. Клиенттің жеке шотына қол жеткізе отырып, сақтандыру агенттері өздерінің банктік деректемелерін көрсету арқылы сақтандыру шартын бұзады. Сақтандыру шарты бұзылған жағдайда сақтандыру сыйлықақысының айырмасы сыйлықақы тікелей алушы мен төлеушіге емес, агентке түседі. Алаяқтық тәуекелінен басқа, клиент сақтандырусыз қалуы мүмкін. Ең болмағанда жол полициясы оны тоқтатып, 17 АЕК көлемінде айыппұл салады. Қиыны егер сіз жол-көлік оқиғасына тап болсаңыз, сақтандырусыз қалып, шығынды өз қалтаңыздан өтеуге тура келеді. Ал биометрия бұл қауіпті жоюға көмектеседі. Біздің клиент кез келген қызметті өзінің жеке кабинеті арқылы алуға тырысқанда, біз әрқашан сақтанушының жеке басын биометрика арқылы растауды талап етеміз», - деді ол.

Сонымен қатар инновация сақтандыру қызметтерін алудағы барлық процестерді ашық етеді. «Шынайы клиент пен қаржы институты арасындағы делдалдардың қатысуы нөлге дейін төмендейді, өйткені олардың енді ешқандай қажеттілігі болмайды. Жеке деректер сақталады және мемлекеттік деректер базасымен салыстырылады, телефон нөмірі мобильді азаматтардың базасымен салыстырылады және т.б. Келісімшарт бұзылғанда немесе оның мерзімі аяқталғанда біз клиенттің жеке телефон нөміріне ие болған делдалмен емес, нақты клиентпен әрекеттесеміз. Жалпы, бұл қадамды жүзеге асыру өзін ақтайды, тек клиенттерге сақтандырудың банк секторындағыдай қаржылық қызмет екенін түсінуге уақыт беру керек», - деп қорытындылады сақтандырушы.