По налоговым вычетам при исчислении ИПН

Департамент государственных доходов по Мангистауской области информирует, что Налоговым кодексом предусмотрено, что с 1 января 2025 года по 31 декабря 2025 года физическое лицо имеет право на применение следующих видов налоговых вычетов:

1. налоговый вычет в виде обязательных пенсионных взносов;
2. налоговый вычет по взносам на обязательное социальное медицинское страхование;
3. стандартные налоговые вычеты – 14-кратный размер МРП за календарный месяц или 168-кратный размер МРП за календарный год для всех физических лиц, а также 882-кратный размер МРП за календарный год для социально-уязвимых слоев населения (лица с инвалидностью, имеющие детей-инвалидов и др.);
4. налоговый вычет для многодетных семей – в размере не более 282-кратного размера МРП, определенного за календарный год;
5. прочие налоговые вычеты (далее – прочие вычеты), которые включают в себя:

- налоговый вычет по добровольным пенсионным взносам;

- налоговый вычет на обучение – не более 118-кратного размера МРП, определенного за календарный год;

- налоговый вычет на медицину – не более 118-кратного размера МРП, определенного за календарный год;

- налоговый вычет по вознаграждениям – не более 118-кратного размера МРП, определенного за календарный год.

При этом, прочие вычеты физическое лицо вправе применить только самостоятельно при представлении декларации о доходах и имуществе.

Налоговый агент вправе применять прочие вычеты только в виде предварительной суммы прочих вычетов, которая определятся физическим лицом как планируемая сумма прочих вычетов за календарный год, в размере, не превышающем 282-кратного МРП на основании заявления физического лица без подтверждающих документов. Соответственно, это может быть любая предполагаемая сумма налоговых вычетов, не превышающая 282-кратного МРП. Например, если физическое лицо имеет право только на налоговый вычет по вознаграждениям по ипотечным жилищным займам, то он вправе применить предварительную сумму налоговых вычетов в сумме 118-кратного МРП.

Проектом Закона Республики Казахстан «О внесении изменений и дополнений в Кодекс Республики Казахстан «О налогах и других обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс) и законы Республики Казахстан по вопросам введения его в действие», принятого Парламентом РК (далее – Закон) предусмотрены следующие изменения.

Законом предусмотрено, что физическое лицо вправе самостоятельно определить сумму применения у налогового агента предварительной суммы прочих вычетов в размере 23,5-кратного размера МРП за каждый календарный месяц либо 282-кратного размера МРП за календарный месяц с последующим переносом на последующие месяцы суммы превышения налоговых вычетов в пределах календарного года. При этом, в переходных положениях Закона предусмотрено, что налоговый агент вправе применить по заявлению физического лица о применении налоговых вычетов предварительную сумму прочих вычетов, начиная с любого календарного месяца 2025 года в пределах календарного года.

В связи с чем, физические лица, представившие налоговому агенту заявление о применении предварительной суммы прочих вычетов, обязаны представить декларацию о доходах и имуществе до 15 сентября 2026 года за 2025 год. Соответственно, по итогам года физическое лицо должно собрать все документы, фактически подтверждающие применение налоговых вычетов по добровольным пенсионным взносам, на обучение, на медицину, по вознаграждениям по ипотеке, хранить их в течении срока исковой давности, отразить в декларации о доходах и имуществе все полученные доходы за календарный год и фактическую сумму налоговых вычетов, подтвержденных соответствующими документами и самостоятельно рассчитать сумму индивидуального подоходного налога к уплате в бюджет либо к возврату (зачету).

В целях выравнивания пределов ежемесячного налогового вычета для многодетной семьи для каждого или одного из родителей многодетной семьи с годовым пределом 282 МРП, в Законе предусмотрено, что налоговый вычет может быть применен для одного из родителей многодетной семьи – в 23,5-кратном размере МРП за каждый месяц либо для каждого родителя многодетной семьи – в 11,75-кратном размере месячного расчетного показателя за каждый месяц.

Также Законом для физических лиц предусмотрен дополнительный налоговый вычет в виде расходов физических лиц на уплату социальных отчислений, удерживаемых с его доходов по договорам гражданско-правового характера предметом, которых является выполнение работ (оказание услуг).

ЖТС есептеу кезіндегі салықтық шегерімдер бойынша

Маңғыстау облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаменті Салық кодексінде 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап 2025 жылғы 31 желтоқсанды қоса алғанда жеке тұлғаның салықтық шегерімдердің мынадай түрлерін қолдануға құқығы бар екені екенін хабарлайды:

1) міндетті зейнетақы жарналары түріндегі салықтық шегерім;

2) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға арналған жарналар бойынша салықтық шегерім;

3) стандартты салықтық шегерімдер – барлық жеке тұлғалар үшін күнтізбелік айға АЕК-тің 14 еселенген мөлшері немесе күнтізбелік жылға АЕК-тің 168 еселенген мөлшері, сондай-ақ халықтың әлеуметтік осал топтары (мүгедектігі бар, мүгедек балалары бар адамдар және т.б.) үшін күнтізбелік жылға АЕК-тің 882 еселенген мөлшері;

4) көпбалалы отбасылар үшін салықтық шегерім – күнтізбелік жылға айқындалған АЕК-тің 282 еселенген мөлшерінен аспайтын мөлшерде;

5) өзге де салықтық шегерімдер (бұдан әрі – өзге де шегерімдер), олар мыналарды қамтиды:

- ерікті зейнетақы жарналары бойынша салықтық шегерім;

- оқытуға салықтық шегерім – күнтізбелік жылға айқындалған АЕК-тің 118 еселенген мөлшерінен аспайды;

- медицинаға салықтық шегерім – күнтізбелік жылға айқындалған АЕК-тің 118 еселенген мөлшерінен аспайды;

- сыйақылар бойынша салықтық шегерім – күнтізбелік жылға айқындалған АЕК-тің 118 еселенген мөлшерінен аспайды.

Бұл ретте өзге шегерімдерді жеке тұлға кірістері мен мүлкі туралы декларацияны ұсынған кезде ғана дербес қолдануға құқығы бар.

Салық агенті өзге де шегерімдерді жеке тұлғаның растайтын құжаттарсыз өтініші негізінде күнтізбелік жылға өзге де шегерімдердің жоспарланатын сомасы ретінде айқындалатын, АЕК-тің 282 еселенген мөлшерінен аспайтын өзге де шегерімдердің алдын ала сомасы түрінде ғана қолдануға құқылы. Тиісінше бұл АЕК-тің 282 еселенген мөлшерінен аспайтын салықтық шегерімдердің кез келген болжамды сомасы болуы мүмкін. Мысалы, егер жеке тұлғаның салықтық шегерімді қолдану құқығы тек ипотекалық тұрғын үй қарызы бойынша сыйақыға ғана қатысты болса, онда ол бұл жағдайда алдын ала салықтық шегерім ретінде 118 АЕК мөлшерін қолдана алады.

ҚР Парламенті қабылдаған «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) және Қазақстан Республикасының заңдарына оны қолданысқа енгізу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасында (бұдан әрі – Заң) мынадай өзгерістер көзделген.

Заңда жеке тұлға салық агентінде басқа да шегерімдердің алдын ала сомасын әрбір күнтізбелік ай үшін АЕК-тің 23,5 еселенген мөлшерінде не күнтізбелік ай үшін АЕК-тің 282 еселенген мөлшерінде қолдану сомасын күнтізбелік жыл шегінде салықтық шегерімдердің асып кету сомасын кейіннен келесі айларға ауыстыра отырып, дербес айқындауға құқылы екендігі көзделген. Осы орайда Заңның өтпелі ережелерінде салық агентінің жеке тұлғаның салықтық шегерімдерді қолдану туралы өтініші бойынша күнтізбелік жыл шегінде 2025 жылдың кез келген күнтізбелік айынан бастап өзге де шегерімдердің алдын ала сомасын қолдануға құқылы екендігі көзделген.

Осыған байланысты салық агентіне өзге де шегерімдердің алдын ала сомасын қолдану туралы өтініш берген жеке тұлғалар 2025 жылға арналған кірістер мен мүлік туралы декларацияны 2026 жылғы 15 қыркүйекке дейін тапсыруға міндетті. Тиісінше жыл қорытындысы бойынша жеке тұлға ерікті зейнетақы жарналары, оқуға, медицинаға, ипотеканың сыйақылары бойынша салықтық шегерімдердің қолданылуын іс жүзінде растайтын барлық құжаттарды жинауға, оларды талап қоюдың ескіру мерзімі ішінде сақтауға, кірістер мен мүлік туралы декларацияда тиісті құжаттармен расталған күнтізбелік жылға алынған барлық кірістерді және салықтық шегерімдердің іс жүзіндегі сомасын көрсетуге және бюджетке төлеуге не қайтаруға (есепке жатқызуға) жеке табыс салығының сомасын дербес есептеуге тиіс.

Көпбалалы отбасы үшін ай сайынғы салық шегерімінің шегін теңестіру мақсатында жылдық шегі 282 АЕК болатын көпбалалы отбасының әрбір немесе бір ата-анасы үшін заңда салық шегерімі көпбалалы отбасының бір ата-анасы үшін – әр ай үшін 23,5 еселенген АЕК мөлшерінде не көпбалалы отбасының әрбір ата-анасы үшін – әр ай үшін 11,75 еселенген АЕК мөлшерінде қолданылуы мүмкін деп көзделген.

Сондай-ақ Заңда жеке тұлғалар үшін нысанасы жұмыстарды орындау (қызметтер көрсету) болып табылатын азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша оның кірістерінен ұсталатын әлеуметтік аударымдарды төлеуге арналған жеке тұлғалардың шығыстары түрінде қосымша салық шегерімі көзделген.