В Казахстане более 270 тысяч граждан обратились за процедурой банкротства

Департамент государственных доходов по Мангистауской области информирует, что с 1 марта 2023 года в Республике Казахстан реализуется институт банкротства физических лиц. За этот период по стране подано более 270 тысяч заявлений на применение процедуры банкротства.

Из них 262 тысячи заявлений поданы в рамках внесудебной процедуры. При этом по 193 тысячам заявлений (73%) установлены несоответствия входным критериям, что послужило основанием для отказа. Основные причины — наличие личного имущества у заявителя, несоответствие по сумме задолженности и сроку неплатежа, а также отсутствие процедуры урегулирования долга с кредитором.

Законодательные изменения для упрощения доступа

В целях упрощения процедуры внесудебного банкротства были внесены изменения в законодательство от 19 июня 2024 года и 30 июня 2025 года.

Первая волна изменений:

исключила из перечня обязательных документов подтверждение урегулирования задолженности с кредитором;

сняла необходимость указывать сведения о кредиторе и сумме долга — информация теперь запрашивается напрямую из кредитных бюро;

расширила перечень кредиторов, участвующих в процессе внесудебного банкротства.

Последние изменения, которые вступят в силу в сентябре 2025 года, предусматривают:

освобождение от обязательства проводить урегулирование долгов по договорам банковского займа и микрокредитования, заключённым до 1 января 2025 года;

прекращение всех обязательств перед кредиторами после завершения процедуры, вне зависимости от отражения долгов в кредитной истории.

Результаты реализации на 1 июля 2025 года

Из числа получивших отказ ранее, 6 795 граждан повторно подали заявление спустя 3 месяца после устранения причин несоответствия и были признаны банкротами.

На сегодняшний день статус банкрота официально получили 34 тысячи граждан, в том числе:

2 031 — получатели адресной социальной помощи,

10 451 — не исполняли долговые обязательства более 5 лет.

В рамках судебной процедуры банкротства и восстановления платежеспособности:

из 10 тысяч поступивших заявлений признаны банкротами — 225 граждан,

в процессе восстановления платёжеспособности находятся 181 гражданин.

Финансовая реабилитация и возвращение в экономику

Воспользовавшись положениями Закона, более 34 тысяч граждан Республики смогли избавиться от чрезмерной долговой нагрузки и вернуться в активную экономическую жизнь.

Среди них 1 248 граждан зарегистрировались в качестве индивидуальных предпринимателей. Согласно налоговой отчетности за 2024 год, их совокупный доход составил 202,8 млн тенге, сумма начисленных налогов — 16 млн тенге.

Приведённые данные охватывают только зарегистрированных в качестве ИП граждан.

Қазақстанда 270 мыңнан астам азамат банкроттық рәсімін қолдануға жүгінді

Маңғыстау облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаменті 2023 жылғы 1 наурыздан бастап Қазақстан Республикасында жеке тұлғалардың банкроттық институты іске асырылып жатқанын хабарлайды. Осы кезең ішінде ел бойынша банкроттық рәсімін қолдануға 270 мыңнан астам өтініш келіп түсті.

Оның ішінде 262 мың өтініш соттан тыс банкроттық рәсімі аясында берілген. Алайда, 193 мың өтініш (73%) бойынша кіріс өлшемшарттарына сәйкес келмеу фактілері анықталып, нәтижесінде өтініштер қанағаттандырылмаған. Негізгі себептер — өтініш берушінің меншігінде мүліктің болуы, берешек сомасы мен төлем жасалмаған мерзімнің талаптарға сәйкес келмеуі, сондай-ақ кредитормен берешекті реттеу рәсімінің болмауы.

Қолжетімділікті арттыруға бағытталған заңнамалық өзгерістер

Соттан тыс банкроттық рәсімін жеңілдету мақсатында 2024 жылғы 19 маусымда және 2025 жылғы 30 маусымда заңнамаға өзгерістер енгізілді.

Бірінші кезеңдегі өзгерістер:

берешекті реттеу туралы құжаттарды қоса беру талабы алынып тасталды;

кредитор мен берешек сомасы туралы мәліметтерді көрсету талабы жойылды — бұл ақпарат енді тікелей кредиттік бюролардан сұратылады;

соттан тыс банкроттық рәсіміне қатысатын кредиторлардың тізбесі кеңейтілді.

2025 жылғы қыркүйекте күшіне енетін соңғы өзгерістер:

2025 жылғы 1 қаңтарға дейін жасалған банк қарызы мен микрокредит шарттары бойынша берешекті реттеу міндетінен босатылады;

рәсім аяқталғаннан кейін борыштар кредиттік тарихта көрсетілуіне қарамастан, барлық міндеттемелерден толық босату қарастырылған.

2025 жылғы 1 шілдедегі іске асыру нәтижелері

Бұған дейін бас тартылған азаматтардың арасынан 6 795 адам себептерін жойғаннан кейін 3 ай өткен соң өтінішті қайта тапсырып, банкрот деп танылды.

Бүгінгі таңда 34 600 азамат ресми түрде банкрот деп танылды, оның ішінде:

2 031 адам – атаулы әлеуметтік көмек алушылар,

10 451 адам – 5 жылдан астам мерзімде қарыздарын өтемегендер.

Сот тәртібімен банкроттық және төлем қабілеттілігін қалпына келтіру аясында:

келіп түскен 10 000 өтініштің ішінен 225 азамат банкрот деп танылды;

181 азамат төлем қабілеттілігін қалпына келтіру рәсімінен өтуде.

Қаржылық оңалту және экономикалық белсенділікке оралу

Заң аясында өз мүмкіндігін пайдаланған 34 мыңнан астам азамат шамадан тыс берешек жүктемесінен арылып, экономикалық белсенді өмірге қайта оралды.

Олардың ішінде:

1 248 азамат жеке кәсіпкер ретінде тіркелді,

2024 жылға арналған салық есептілігіне сәйкес, олардың жиынтық табысы 202,8 млн теңгені, есептелген салық сомасы – 16 млн теңгені құрады.

Бұл деректер жеке кәсіпкер ретінде тіркелген азаматтарды ғана қамтиды.